Własny przekład artykułu Timothy Snyder: Freedom in Russian exists only in Ukraine, opublikowanego 17 marca 2014, aktualizacja: 17:42, 17 marca 2014
Tłumaczenie: Halina Rogalińska

In Ukraine, millions of Russian-speakers read a free press and learn from an uncensored internet
Miliony osób rosyjskojęzycznych na Ukrainie czytuje wolną prasę i uczy się z niecenzurowanego internetu

Timothy Snyder

Last weekend Mikhail Khodorkovsky, the most famous of Russia?s political prisoners, spoke to tens of thousands of Ukrainians on the main square in Kiev, the Maidan. Khodorkovsky told them what they already knew: that Ukrainian citiznes from all walks of life, of all ethnicities, had suffered for and won their freedom in a revolution for dignity and decency.

W ubiegłym tygodniu Michaił Chodorkowskij, najbardziej znany rosyjski więzień polityczny, przemawiał do dziesiątek tysięcy Ukraińców na głównym placu Kijowa, na Majdanie. Chodorkowskij powiedział im to, co sami wiedzą: że obywatele Ukrainy z wszelkich profesji, wszelkich grup etnicznych cierpieli i walczyli o swoją wolność w rewolucji o godność i przyzwoitość.

What language did Khodorkovsky speak in Kiev? Russian, of course, his native language, and a language most Ukrainians speak. Most Ukrainians are bilingual and many Ukrainians in Kiev speak Russian rather than Ukrainian at home. Ukrainians are cosmopolitan in a way that most of us are not. Unfortunately, we reward them for it by not noticing that they are bilingual, dividing them into groups of Russian- and Ukrainian-speakers, drawing the conclusion that there are two nations instead of one ? and thereby preparing ourselves for Putin?s war propaganda.

W jakim języku Chodorkowskij przemawiał w Kijowie? Oczywiście, po rosyjsku, w swoim ojczystym języku, którym mówi większość Ukraińców. Większość Ukraińców jest dwujęzyczna, a wielu Ukraińców w Kijowie częściej używa w domu rosyjskiego niż ukraińskiego. Ukraińcy są kosmopolityczni na sposób, którego większość z nas nie zna. Niestety, chwalimy ich za to, nie zauważając tej dwujęzyczności, dzieląc ich na grupy rosyjsko- i ukraińskojęzyczne, wnioskując, że są tam dwa narody, a nie jeden – i w ten sposób otwieramy się na propagandę Putina.

Putin claims that he is defending the rights of speakers of Russian in Ukraine. He has used this argument to justify his invasion of Crimea and the electoral theatre of yesterday, a ?referendum? in which there was no way to vote against union with Russia.

Putin twierdzi, że broni praw ludzi rosyjskojęzycznych na Ukrainie. Zastosował ten argument do uprawnienia swojej inwazji na Krym i wczorajszego teatru wyborczego, ?referendum?, w którym nie sposób było głosować przeciwko związkowi z Rosją.

Among the speakers of Russian in Crimea are the Crimean Tatars, whose historical memory is dominated by their murderous deportation by Stalin in the Forties, and who boycotted the ?referendum?. It makes no reference to their minority rights, nor to their assembly, the Mejlis, which was permitted by Ukrainian law. Crimean Tatars are now fleeing the peninsula for mainland Ukraine. Russian-speaking Ukrainian Jews have also made it clear to Putin that they do not want Russian intervention.

Wśród rosyjskojęzycznej ludności Krymu są krymscy Tatarzy, których pamięć historii zdominowana jest poprzez mordercze deportacje stalinowskie z lat czterdziestych i którzy zbojkotowali ?referendum?. Nie dotyczy ono żadnych ich praw mniejszościowych, ani ich społeczności, ani ich Medżlisu dozwolonego przez ukraińskie prawo. Tatarzy krymscy teraz uciekają z półwyspu na Ukrainę kontynentalną. Rosyjskojęzyczni ukraińscy Żydzi również jasno się określili przed Putinem, że nie chcą interwencji rosyjskiej.

If speakers of Russian were suffering discrimination, that would give rise to concern, though not justify invasion. In fact, Russian is a completely normal language of interchange in Ukraine. There, tens of millions of Russian-speakers read a free press, watch uncontrolled television and learn from an uncensored internet, in either Ukrainian or in Russian, as they prefer.

Gdyby rosyjskojęzyczni obywatele czuli się dyskryminowani, byłby to powód do dyskusji, ale nie uzasadniający inwazję. W istocie rosyjski jest całkowicie normalnym językiem porozumiewania się na Ukrainie. Dziesiątki milionów ludzi rosyjskojęzycznych czytuje wolną prasę, ogląda niekontrolowaną telewizję i uczy się z niecenzurowanego internetu – po ukraińsku albo po rosyjsku, jak kto woli.

In Russia, the major social media have been brought under state control, television has been almost completely subdued and several of the remaining free-thinking blogs and internet news sites have been shut down or pressured. This leaves Ukraine as an island of free speech for people who use the Russian language.

W Rosji główne media społecznościowe znajdują się pod kontrolą państwa, telewizja jest opanowana prawie całkowicie , a kilka pozostających jeszcze blogów wolnomyślicieli i internetowych stron wiadomości zostało pozamykanych lub stłamszonych. To sprawia, że Ukraina pozostała wyspą wolnego słowa dla tych, którzy posługują się językiem rosyjskim.

There is a country where millions of Russian-speakers lack basic rights. That country is the Russian Federation. There is a neighbouring country where tens of millions of Russian-speakers enjoy basic rights ? despite the disruptions of a revolution and Russian invasion. That country is Ukraine. As the joke goes, Ukraine is a country where people speak Russian, while Russia is a country where people stay quiet in Russian.

Jest państwo, w którym miliony rosyjskojęzycznych obywateli pozbawiono podstawowych praw. Tym państwem jest Federacja Rosyjska. Jest też państwo sąsiednie, gdzie dziesiątki milionów obywateli rosyjskojęzycznych cieszy się podstawowymi prawami – pomimo takich zakłóceń jak rewolucja i inwazja Rosji. Tym państwem jest Ukraina. Jest taki dowcip, że Ukraina jest krajem, w którym mówi się po rosyjsku, zaś Rosja jest krajem, w którym po rosyjsku się milczy.

During his remarks, Khodorkovsky was interrupted by the masses on the Maidan. Ukrainians chanted over and over: ?Glory to Russia! Glory to Russia! Glory to Russia!? and ?Thank you, thank you, thank you?. They pronounced these words of respect to their Russian guest in the Russian language. Such Ukrainians represent Putin?s real Ukrainian problem: free people who speak freely in Russian, and might set an example one day for Russians themselves.

Podczas przemówienia masy na Majdanie przerywały Chodorkowskiemu. Ukraińcy skandowali ?Sława Rosji! Sława Rosji! Sława Rosji!? oraz ?Dziękujemy, dziękujemy, dziękujemy?. Słowa te wymawiano po rosyjsku z szacunkiem dla rosyjskiego gościa. W taki sposób Ukraińcy stwarzają Putinowi faktyczny problem: wolni ludzie mówią swobodnie po rosyjsku, a któregoś dnia mogą stać się przykładem dla samych Rosjan.

Timothy Snyder is visiting London as Roman Professor of History at the LSE. He is the author of Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin.

Timothy Snyder przyjechał do Londynu jako profesor historii do Londyńskiej Szkoły Ekonomii. Jest autorem „Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem”, tłum. Bartłomiej Pietrzyk, Warszawa 2011, Świat Książki.